फागुन ५ गते धुलिखेल नगरपालिकाको ३४औं स्थापना दिवसको अवसरमा आयोजित कार्यक्रममा प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले काभ्रे जिल्ला र त्यहाँ जन्मिएका तत्कालिन सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री गोकुलप्रसाद बाँस्कोटाको खुलेरै प्रशंसा गरे। उनले भने, ‘काभ्रे प्रतिभा जन्माउने ठाउँ हो भन्ने कुरा क्रमशः प्रकट हुँदै गएको छ। आज देशमा राजनीतिक तुलो राख्ने हो भने एकातिर गोकुल बाँस्कोटा र अर्कोतिर अरू सप्पै जस्तो भएको छ। सरकारको विरोध गर्नु पर्‍यो भने गोकुल बाँस्कोटातिर हेर्ने वित्तिकै चुप लाग्छन्।’ प्रधानमन्त्री ओलीले बाँस्कोटाको प्रशंसा गरेको देख्दा र सुन्दा महाभारतको एउटा चर्चित श्लोक स्मरण हुन्छ। ‘उष्ट्राणं च विवाहेषु गीतं गायन्ति गर्दभाः। परस्परं प्रशंसन्ति अहो रुपमहो ध्वनिः।।’ अर्थात, ऊटको विवाहमा गधाले गीत गाइरहेको थियो। दुबैले एक अर्काको प्रशंसा गर्दै भनिरहेका थिए, ‘वाह क्या रूप छ (ऊटको), वाह क्या आवाज छ (गधाको)’। तर, वास्तविकतामा न ऊटको कुनै रूप र सौन्दर्यता नै थियो न त गधाको आवाज नै सुमधुर। कहिलेकाहीँ केही व्यक्तिमा यस्तै भ्रम सवार हुँदा के उत्तम र नीच भनी छुट्याउनसक्ने बुद्धि र विवेकको भाँडोमा विर्को खोल्नै विर्सन्छन् अनि एकले अर्कोको प्रशंसा गर्नमै मस्त हुन्छन्। प्रधानमन्त्री ओलीकै शब्द सापटी लिएर भन्नुपर्दा काभ्रेले जन्माएको प्रतिभा क्रमशः प्रकट हुँदै गएको देशभित्र मात्र होइन, सिंगो विश्वले देख्न र सुन्ने अवसर पाइसक्यो। त्यही प्रतिभाशाली महापुरूष भएरै होला सरकारले खरिद गर्न लागेको अत्यन्त महत्वाकांक्षी राष्ट्रिय परियोजना अन्तर्गतको सेक्युरिटी प्रिन्टिङ प्रेस खरिद प्रक्रिया अघि बढाउनु पूर्व स्वीस एजेन्टसँग ७० करोड कमिसन मागेको। सरकारका सबै मन्त्रीहरू एकातिर र गोकुल अर्कोतिर तुलोमा राख्दा गोकुलकै वजन भारी भएरै होला बिहिबार उक्त कमिशनका बारेमा गरेको बार्गेनिङको अडियो सार्वजनिक भएपछि पदबाट राजीनामा दिँदै तुलोको थालीबाट उछिट्टिएर प्रधानमन्त्री ओलीको बालकोटस्थित निजी निवासमा बजारिनु परेको। सामान्यतयाः तुलोमा सामान जोख्दा तौल बराबर भएन भने हुत्तिने पालो कम तौल भएकै पट्टिको आउँछ। तर, बिहिबार ओलीको तुलोमा उल्टो परिणाम आयो। बढी वजनदार ७० करोड कमिसनको भोकमरीले खंगारिएका मन्त्री गोकुल अनायसै हुत्तिएर भूईँमा बजारिए। तर, पनि प्रधानमन्त्री ओलीको चेत अझै खुलेको छैन। त्यही चेत नखुलेकै कारण बिहिबारै उनले एक कार्यक्रममा ‘भ्रटाचार गर्ने कसैको पनि मुख नहेरी एक्सन लिने’ बताउँदै आफूले सुशासनका लागि लिएको कदमले पद धरापमा परे पनि कुनै चिन्ता नभएको दाबी गरे। उता ‘बाबै’ (ओलीका आसेपासेहरु उनलाई बाबै शब्दले सम्बोधन गर्छन्)ले मुख हेर्लान् र फेरि समाएर तुलोमै उचालेर राख्दै यसअघि ‘फोर–जी’मा जस्तै अर्को फाइभ–जी र स्मार्ट मोबाइलको कमिससनका लागि प्रतिभा प्रकट गर्न लगाएर भूँइमा थेर्चारिदेलान् कि भन्ने डरले विचरा अदम्य प्रतिभाका प्रतिमूर्ति बाँस्कोटा सुदूरपश्चिमबाट त्रिभुवन विमानस्थलमा ओर्लिए लगत्तै बालुवाटारमा सुटुक्क छिरे। उनले बाबै समक्ष नैतिकताको आधारमा मन्त्री पदबाट राजीनामा दिएको पत्र बुझाए। यसरी राजीनामा पत्र बुझाउँदा बाबैले उनको मुख हेरे कि उनले पनि बाबैलाई आफ्नो बचनबाट च्यूत हुनबाट जोगाउँन पिठ्यू फर्काएर राजीनामा पत्र फुत्त भूँइमा फालेर चुपचाप त्यहाँबाट कुलेलम ठोक्दै सोझै बाबैको निजी निवासको गोप्य कोठामा चुकुल धस्काउन पुगे? त्यो उनै जानून्। तर, यस घटनाले नेपालको पछिल्लो राजनीतिक अवस्थासँगै देशको कार्यकारी अधिकारसहित शासन, प्रशासनको नेतृत्व लिएर बसेको पंक्ति र उनीहरूले गरिरहेको गतिविधिको एउटा सदृश्य पटाक्षेप भएको छ। भलै रूद्राक्षको माला लगाएर प्रधानमन्त्री ओली, जो आफूले पनि भ्रष्टाचार नगर्ने र अरूलाई पनि गर्न नदिने सार्वजनिक अभिव्यक्ति दिँदै आएका छन्, उनका निम्ति यो अवस्थामा यसप्रकारका अभिव्यक्ति दिनु कति सान्दर्भिक होला कि नहोला भन्ने बहसको विषय बन्न पुगेको छ। हुनत देशले ओली जस्तो सक्षम र योग्य अनि त्यागी व्यक्ति प्रधानमन्त्रीका रुपमा पाउँन असम्भव प्रायः नै होला। किन भने, न उनका आफ्ना सन्तान नै छन्, न सन्तानका लागि पुस्तौंपुस्ता जोरजाम गर्न मरिहत्ते गर्ने श्रीमतीको महत्वाकांक्षी स्वभाव नै। जो जति छ उनका लागि देश नै आफ्नो घरजस्तै होला र जनता नै सिंगो परिवार जस्तै पनि। उनले जति गर्न चाहेका छन् त्यो देश र जनताकै हितमा हो भन्न उनी हिच्किचाउँदैनन्। तर, हरेक शक्तिशाली व्यक्तिका कुनै न कुनै कमजोरी पक्कै हुन्छन्। त्यो कमजोरीबाट ओली पनि मुक्त छैनन्। यदि त्यो मुक्ति पाएका दिन या त उनको जीवनको इहलिला समाप्त हुन्छ या त उनी अर्को कुनै अलौकिक शक्ति प्राप्त महापुरूष बन्छन्। उनको कमजोरी भनेको उनमा रहेको अमरत्वको चाहना हो। त्यो अमरत्वको चाहना देश भन्दा पहिले पार्टीभित्र सर्वश्रेष्ठ राजनेताको रूपमा स्थापित भएर पार्टीलाई देश र जनता भन्दा पनि शक्तिशाली कसरी बनाउने भन्ने हो। जसका लागि उनले आफ्नो पार्टी त्यसमा पनि आफू निकट केही बाबै भक्त बालकहरूको साहारा खोजिरहेका छन्। उनलाई यसरी सहारा दिनेको लामो सूचिको माथिल्लो पंक्तिमा उनै प्रतिभाशाली बाँस्कोटादेखि सोलुखुम्बुका आङछिरिङ शेर्पा परिवार र त्यस परिवारले चलाउँदै आएको व्यापार व्यवसाय शीर्ष स्थानमा छन्। जसले गर्दा उनी सत्ताको उच्चासनमा पहिलो पटक पुग्नासाथ आङछिरिङले खरिद गरेर सामान्य परीक्षण उडान समेत नगरेको हिमालयन एयरलाइन्सबाट चीन भ्रमणमा सयर गर्न हिच्किचाएनन्। त्यसपछिको दोस्रो इनिङमा ओलीले पार्टीका अनगिन्ती स्थापित नेताहरू निर्वाचित भएर आउँदा पनि काभ्रेका प्रतिभाशाली युवा बाँस्कोटालाई सञ्चारमन्त्री बनाएर सरकारको प्रवक्ताको जिम्मा लगाए। त्यति मात्र होइन, अहिलेसम्म नेपालको इतिहासमै नभएको नयाँ रेकर्ड कायम गर्दै उनले मन्त्री बाँस्कोटालाई आफ्नो बालकोटस्थित निवास रेखदेखको जिम्मा पनि दिए। फलस्वरुप उनै बाँस्कोटाले ओलीकै शैलीमा उखान कम कटाक्ष ज्यादा गर्दै नेपाली मिडियालाई ठेगानमा राख्दै आए। जुन प्रधानमन्त्रीकाे पनि चाहना र भावना बमाेजिमकाे भूमिका मात्र हाेइन, उनले बेलेका र गरेका हरेक काम कारबाहीमा हामीले अंगालेकाे व्यवस्था अनुसार प्रवक्ता बाँस्काेटाकाे नभएर स्वंय प्रधानमन्त्री ओलीकै दायित्व रहन्छ। प्रधानमन्त्री ओलीको बोलीमा अडान छ। उनी आफ्नो अडान विपरित भ्रष्टाचार गर्छन् कि! भन्ने शंका गर्नु जत्तिको महापाप केही नहोला। तर, यहाँ एउटा प्रसंग स्मरण गर्न भने पक्कै पर्ला। पञ्चायतकालका एक प्रधानमन्त्रीलाई राजाले पदच्यूत गरिदिएछन्। त्यसपछिका प्रधानमन्त्रीले आफूसँग नमिल्ने नै भए पनि दशैं तिहारको समयमा अघिल्लो प्रधानमन्त्रीलाई केही दामसहितका खाम लगेर दिन आफ्नो सहयोगीलाई पठाएछन्। पूर्वप्रधानमन्त्रीको निवासमा पुग्दा उनी बाहिर बगैँचामा गोडमेल गर्दैरहेछन्। प्रधानमन्त्रीको सहयोगीले पूर्वप्रधानमन्त्रीलाई सलाम ठोक्दै आफ्नो परिचयसँगै प्रधानमन्त्रीले पठाएको नासो बुझाएछन्। त्यसपछि पूर्वप्रधानमन्त्रीले झोक्किँदै भनेछन्, ‘ए मैले त्यो ...ले पठाएको उपहार लिन्छु? अहँ लिन्नँ।’ सहयोगी अक्क न बक्क भएछ। त्यसपछि फेरि ती महानुभावले भनेछन्, ‘त्यसले पठाएको चिज म मेरो हातले लिन्नँ, ऊ त्यहाँ मेरो सिरानीमुनी राखेर जाउँ भन्दै फर्काएछन्।’ अहिले वास्तवमा प्रधानमन्त्री ओलीले पञ्चायतकालका भूतपूर्व प्रधानमन्त्रीकै शैली अपनाएका छन् भन्दा अन्याय हुन पनि सक्ला। तर, उनले आफ्नो बालकोटको कुटी र ढुकुटीसँगै सिरानीको जिम्मा उनै प्रतिभावान बालकलाई लगाएका छन्। होइन भने, यसरी आरोप लागेका व्यक्तिको निवास बालकोटस्थित प्रधानमन्त्रीको निजि निवास होइन। अरू आरोपीहरूकाे जस्तै नक्साल र टंगाल हुँदै डिल्लीबजारस्थित भिआइपी पाहुना घर हो। उनका आसेपासेले बाबैको चाहना र भावना बुझेर सोझै आफ्नो हातमा नदिए पनि गोकर्ण रिसोर्टदेखि शिवपुरीको जंगल, दरबारमार्गको जग्गादेखि पाथीभराको पहाडमात्र होइन कति कति राज्यको चल अचल सम्पत्ति कानूनले दिएको खण्डमा सोझै र नभए त्यसको छिद्रबाट छिराएर यति समूहको सिरानीमा राख्न लगाएका छन्। अहिले उनलाई लागेको छ, पार्टीमा जीवनभर लागेर जेल र नेल खेप्न तयार कमरेडभन्दा हिँजो पञ्चायतका प्रधानमन्त्री मरिचमानसिंह श्रेष्ठको लगानीमा ट्रेकिङ व्यवसाय सुरु गर्दै बहुदल आएपछि उनैलाई लात हानेर ठूलो उद्यमी व्यवसायी बन्न सफल नवधनाढ्य दलाल पूँजीपतिहरु नै आफ्ना हुन् र प्रिय छन्। उनलाई के थाहा, दलाल, पूँजीपतिहरू स्थायी रुपमा कसैका पनि हुँदैनन् र हुन पनि सक्दैनन्। जता नाफा देख्छन् उतै बुर्कुसी मार्छन् र देश, काल र परिस्थिति अनुसार उसैको भजन किर्तन र हनुमान चालिसा गाउँन थाल्छन्। स्वार्थ बाझिएको दिन उसैको खोइरो खन्छन् भन्ने प्रमाण खोज्न धेरै पर धाउनुपर्दैन। प्रधानमन्त्री ओलीकै गृह जिल्ला झापाका ‘मेडिकल माफिया’ दुर्गा प्रसाईलाई हेरे पुग्छ। जसले उनीसँगै कुनै समय पार्टीका को–पाइलट पुष्पकमल दाहाललाई मार्सी चामलको भोजन गराएका थिए। उनै प्रसाई अहिले ओली र दाहालविरुद्ध विष वमन गर्दै हिँडिरहेका छन्। हिँजो प्रतिभाशाली मन्त्री बाँस्कोटासँग राम्रै हिमचिम राखेर अति भन्दा अति गोप्य विषयमा पनि कुराकानी गर्न सक्ने विजय प्रकाश मिश्रले डेढ वर्षअघि रेकर्ड गरेको अडियो त्यतिबेला बाहिर ल्याए जतिबेलासम्म उनको स्वार्थपूर्ति हुने सम्भावना क्षीण भयो। यी त केबल प्रतिनिधि घटनाका नमूनामात्रै हुन्। हुनत, प्रधानमन्त्री ओली तर्कशास्त्रमा अब्बल छन् भन्ने कुरामा कसैको विमती छैन। उनले भोलि कुनै कार्यक्रममा आफ्नो प्रतिभावान बालकको बचाउमा यो पनि भन्न नसक्लान् भन्न सकिँदैन। ‘कि कसले को सँग कतिबेला अरबको कुरा गर्‍यो र कसले मलेसियाको कुरा गर्‍यो भने कति वर्ष जेल र सजाय हुन्छ भनि कुन कानूनमा लेखेको छ र गोकुल जस्तो प्रतिभावान बालकले काभ्रेको प्रतिभा देखाउँदै अर्ब र करोडको कुरा गर्दा जेल सजाय हुन्छ?’ यस प्रकारका अभिव्यक्तिको जवाफ तत्काल कसैले दिन सक्ने हिम्मत सत्ता वा प्रतिपक्षमा बसेका निरिह प्राणीसँग नहुन सक्छ। तर, स्वीस एजेण्ट मिश्रको दाबी अनुसार, उनले उक्त अडियो करिब दुई महिना अगाडि नै प्रधानमन्त्री ओलीलाई सुनाइसकेका थिए। त्यसका बाबजूद पनि ओलीले आफ्नो रखवाला बालकको काभ्रेमा मुक्तकण्ठले गरेको प्रशंसाले पुष्टि गर्छ कि, यी र यस्ता डिलहरूमा उनको संरक्षण छ। अन्यथा यो कुनै कुरा सम्भव हुँदैन। चाहे वाइडबडी खरिद प्रकरणमा आफ्ना प्रिय पात्र एवं पूर्व सचिव प्रेमकुमार राई र मन्त्री रविन्द्र अधिकारी जोडिएपछिको प्रसंग होस वा न्यारो वडी खरिद प्रकरणमा झापाकै मदन खरेल। यी सबैको विषयमा प्रधानमन्त्री ओलीले यो वा त्यो बहानामा मुद्दालाई ओझेलमा पारिदिए। यसअघिको नेपाल इन्जिनियरिङ कलेजको विषयमा तत्कालिन अख्तियार दुरूपयोग अनुसन्धान आयोगका आयुक्त राजनारायण पाठकले कलेज सञ्चालकसँग गरेको मोलमोलाइको भिडियो पनि बाहिर मिडियामा सार्वजनिक हुनुभन्दा तीन/चार महिना अगाडि नै ओली र दाहालको हातमा परेको थियो।

त्यसका बाबजूद पनि देशको कार्यकारी प्रमुख रहेका ओलीले मौनता साँधेर बसिरहे। सायद त्यो मौनतामा भ्रष्टाचारीलाई कारबाहीको प्रक्रियामा पार्‍यो भने आफ्नो भिष्म प्रतिज्ञा तोडिन्छ र भ्रष्टाचारीको मुख हेर्नु पर्ला कि भन्ने लागेर पनि हुन सक्छ।

तर, यी र यस्तै घटनामा मौन बसेर भ्रष्टाचारीको मुख नहेरी बसेका प्रधानमन्त्री ओलीको जानकारी र मौन स्वीकृति बिना कुनै पनि ठूला भ्रष्टाचारका घटना घटाउने दुश्साहस कसैले पनि गर्न सक्दैन। किन भने, उनले देशको कार्यकारी प्रमुखको मात्र होइन, संघीयतामा शक्ति विकेन्द्रीकरणको सिद्धान्त विपरित राजस्व अनुसन्धान विभागदेखि राष्ट्रिय अनुसन्धान विभाग लगायतका निकायको अधिकार पनि आफ्नै मातहतमा राखेका छन्। आफूले चाहेको खण्डमा चाहेका व्यक्ति वा समूहलाई जिम्मा दिने र कारबाही गर्ने वा नगर्ने खालका प्रावधानहरू राखेर अनेक कानूनको संशोधन प्रक्रियामा छन् ओली। यसका बाबजूद पनि ओलीको गतिविधि विरुद्ध उभिने साहास ६३ सिटमा खुम्चिएर अर्धचेतको अवस्थामा पुगेको प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेससँग छ भन्ने विश्वास जगतले गर्नै छाडिसकेको छ। हुँदा हुँदा स्वयं जनताबाट प्रचण्ड बहुमत प्राप्त गर्न सफल को–पाइलट प्रचण्डदेखि ओलीकै दलका समकक्षी नेता र कार्यकर्तामा पनि उनका गलत गतिविधिको विरोध गर्ने तागतसहितको चेवनप्रास नपाएको अवस्था छ। जसले गर्दा अन्ततः देशमा जनताको चाहना बमोजिम दिगो र बलियो सरकारको नेतृत्वमार्फत मुलुक राजनीतिक स्थायीत्वसँगै विकास र संमृद्धिको मार्गमा नगई मुलुक सिमित व्यक्तिको निहित स्वार्थ सिद्ध गर्ने क्रिडास्थल मात्रै बन्दैछ। यसले राजनीतिक दलहरुप्रतिको जनविश्वास मात्र होइन, मुलुकले प्राप्त गरेको राजनीतिक परिवर्तन र लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्था समेत पुनः धरापमा पर्ने खतरा बढ्दो छ। यदि यस प्रकारको अवस्थाबाट आउन सक्ने खतराबाट मुक्त गर्ने हो भने प्रधानमन्त्री ओलीले महाभारतको त्यो कथनको भाव बुझेर ऊटको रूपको प्रशंसामा गीत गाउन छोड्नुपर्छ र उनका कार्यकर्ता र समर्थक रूपी अरिंगाल र हनुमानले गधाको स्वरको प्रशंसाबाट व्यूँझिन जरूरि छ।

त्यसका लागि प्रधानमन्त्री ओलीले आफ्नो कार्यकालमा भएको सबै कमिकमजोरीको नैतिक जिम्मेवारी लिएर त्यो उमेरमा सबै अंगप्रत्यंग गलाएर र थलाएर सकिनसकी दिनको १६ देखि १८ घण्टा विरोधीको धतुरो काड्न भन्दा जिम्मेवारीबाट पन्छिएर आफ्नो स्वास्थ्य लाभ लिँदै नयाँ नेतृत्वलाई प्रेरणा दिनु पहिलो र उत्तम विकल्प हो।

होइन भने देश, व्यवस्था र जनतासँगै सिंगो पार्टीको माया र स्नेह भएका उनैको दलका समकक्षी नेता र कार्यकर्ताले संविधान र कानूनले परिकल्पना गरेको बाटोबाट ओलीलाई आराम दिलाएर स्वास्थ्य लाभको कामना गर्नुपर्छ। र जिम्मेवारीका साथ देशको शासन, प्रशासनलाई लिक बाहिर जानबाट बचाउनुपर्छ। अन्यथा, अहिले देखिएको करिब करिब दुई तिहाई बहुमतको समर्थनमा देश र जनतामात्र होइन पार्टीमा पनि नेकपाको वंश नास भएर केही अरिंगाल र हनुमानको गुटमात्रै स्थापित हुन्छ। केही आर्थिक लाभहानीको साङ्लोमा बाँधिएका नवधनाड्य र क्रोनी क्यापिट्लीज्मका लाभग्राही बाहेक देश, पार्टी र व्यवस्थाप्रति कसैको आशा र भरोसा रहँदैन। अस्तुः