नेपाली कांग्रेसको आसन्न १४औं केन्द्रीय महाधिवेशनको मिनी एक्जिट पोलका रुपमा मानिएको प्रदेश स्तरिय अधिवेशनले पुनः दोस्रो कार्यकालका लागि पनि नेतृत्व लिन तम्तयार भएका सभापति शेरबहादुर देउवालाई थप उर्जा दिएको छ। गत महाधिवेशनमा आफ्ना प्रतिद्वन्द्धी नेता रामचन्द्र पौडेललाई दोस्रो चरणमा राम्रै मतअन्तरले पराजित गर्दै पार्टी नेतृत्वमा पुगेका देउवालाई सुरुदेखि नै आलोचना र असहयोग गर्दै पार्टी नेतृत्व आफ्नो पक्षमा पार्न सबै उर्जा खर्च गर्दै आएको पौडलसहितको अल्पमत पक्षलाई भने नमिठो झडका दिएको छ। विशेषगरी हालै सम्पन्न ६ प्रदेशको अधिवेशनमा देउवा पक्षका उम्मेदवारले वागमती, कर्णाली र सुदूरपश्चिम तथा तेस्रो धारको नेताका रुपमा रहेका नेता कृष्णप्रसाद सिटौलासँगको तालमेलमा प्रदेश १ मा समेत सिटौला निकट उम्मेदवारले जित निकाले भने गण्डकी र लुम्बिनीमा पौडलसहितको इतर पक्षका उम्मेदवारले नेतृत्व हात पारे। यसरी प्रदेश तहमा भएको निर्वाचनको परिणामले इतर पक्षलाई ठूलै झड्का लागेको छ भने, सभापति देउवालाई केही राहत भएपनि उनको तर्फबाट प्रदेश अधिवेशनमा संयोजनका लागि खटिएका कमाण्डर वा मुख्खियाहरुको निहित स्वार्थ र संक्रिर्णताले देउवाको लागि अपेक्षाकृत लाभ हुन सकेन। खासगरी आफूलाई सभापति देउवाकै हाराहारीमा भएको दाबी गर्दै आएका गोपालमान श्रेष्ठ र गृहमन्त्री बालकृष्ण खाँडको कारण देउवा पक्षका उम्मेदवारहरुले क्रमशः गण्डकी र लुम्बिनी प्रदेशमा निमिठो पराजय व्यहोर्नु पर्यो भने, महामन्त्री पूर्णबहादुर खड्काको कारण कर्णाली प्रदेशको नेतृत्व जोगिएपनि अपेक्षाकृत मतअन्तर कायम हुन सकेन्। हुनत विगतका अधिवेशनदेखि गुणात्मक संख्यामा महाधिवेशन प्रतिनिधिहरुको संख्या नगन्य रहँदै आएको गण्डकी प्रदेशमा यसपटक नाटकीय सुधार ल्याउन देउवा समूह सफल भएको थियो। एकातिर इतर पक्षका केन्द्रदेखि जिल्ला तहका नेताहरुसम्म एकआपसमै लिगलिगे दौडमा लागेका कारण गण्डकी प्रदेशको राजधानी कास्की र पौडेलको गृहजिल्ला तनहुँ, लम्जुङ जिल्लामा समेत देउवा पक्षले नेतृत्व हात पारेको थियो। यसरी आएको परिणामले हौसिएको देउवा समूहले उक्त प्रदेशमा केन्द्रीय सदस्य अर्जुनप्रसाद जोशीलाई मैदानमा उतारेपनि पौडेल पक्षका पाँच जना आकांक्षीबीच तँछाडमछाडले मतदाताहरुमा अन्यौलता थियो। त्यहीबीचमा देउवा समूहको संयोजनका लागि केन्द्रबाट पोखरा पुगेका नेता श्रेष्ठले परिस्थितिलाई अझै सहज बनाउँदै आफ्नो समूहमा बाहिरबाट प्रतिनिधि तान्ने र जोशीलाई जिताउँने भन्दा पनि कसरी आफ्नै पूर्व स्वकीय सचिव तथा हाल प्रदेश सरकारका मन्त्री मेखलाल श्रेष्ठलाई पदाधिकारी बनाउने भन्नेमै सबै उर्जा खर्च गरे। जसको कारण कुनै समय नेता श्रेष्ठकै साथ लागेर देउवा समूहमा रहँदै संविधान सभा सदस्य सम्म बन्न सफल नवनिर्वाचित स्याङ्जा जिल्ला सभापति राजु थापा र उनको समर्थनमा रहेको ठूलो संख्या विपक्षी मोर्चामा उभिन पुग्यो। हुनत, यसरी चुनावी माहोल धमिल्याउने र परिणाम विपक्षीको पोल्टामा पार्ने सवालमा नेता श्रेष्ठ एक्लै दोषी नहोलान्। इतर समूहमा रहेर पनि कहिल्यै एक स्थानमा उभिन नसकेका कास्की नेताहरुदेखि केन्द्रीय नेता र जिल्ला तहका नेता तथा महाधिवेशन प्रतिनिधिहरुको गण्डकीमा अभूतपूर्व एकताले पनि उक्त समूहका नेता शुक्रराज शर्मालाई सफलता मिल्यो। यसका अतिरिक्त देउवा समूहका उम्मेदवार अर्जुनप्रसाद जोशीको गृहजिल्ला पर्वतको अधिवेशनमा उनी आफैले पनि त्यति होस पुर्याउन सकेनन्। जसको कारण उनले एकातिर जिल्ला सभापतिमा आफ्नै भाइलाई निर्वाचित गराए भने महाधिवेशन प्रतिनिधिका रुपमा देउवा समूहकै पुराना जिल्ला स्तरिय नेतालाई सकेसम्म पाखा लगाउँदै आफ्नै नयाँ गुट बनाएर जोजति सदस्य चयन गराए, उनीहरुले पनि जोशीलाई पोखरामा साथ दिएनन्। कतिपय त विपक्षी गठबन्धनकै तर्फबाट चुनावी मैदानमा उत्रिए। यति मात्रै होइन, जोशीले धवलागिरीकै मुस्ताङबाट कुनै मत लिन अथवा बाग्लुङबाट पनि अपेक्षाकृत मत पाउन सकेनन्। फलस्वरुप जोशी र उनको टिम गण्डकी प्रदेशमा ८५ मतको हाराहारीमा पराजित भयो र बाँकी ५ वर्षको पार्टी राजनीतिमा धक्का लाग्यो। उता, लुम्बिनीमा गृहमन्त्री खाँडले गण्डकीमा श्रेष्ठकै जस्तो गल्ती गरे। पहिलो त, जिल्लाभित्र क्षेत्रीय अधिवेशनको समयमा एउटै समूहमा रहँदै आएका भरतकुमार शाहसँगै प्रतिस्पर्धामा उत्रिए। त्यसलगत्तै जिल्ला अधिवेशनको समयमा शाहसँग पद बाँडफाँटको सौदावाजी गर्दै आफ्नै भाइलाई जिल्ला सभापति बनाए भने शाहकी श्रीमतीलाई उपसभापति बनाए। त्यतिमात्रै होइन, खाँडले कपिलवस्तु जस्तो मुस्लिम बाहुल्यता भएको जिल्लामा आफू निकट रहेका कमजोर उम्मेदवार राजेश आचार्यलाई सभापतिको उम्मेदवार बनाएर माहोल पनि विगारे। यसले नपुगेर प्रदेश कार्यसमिति पदाधिकारीमा शाहलाई सभापति र कुनै समय आफ्नो स्वकीय सचिव रहेका पूर्व तरुण दल नेता जन्मजय तिमिल्सिनालाई महामन्त्रीको उम्मेदवार बनाए। जसको कारण परिवारवाद र भाइभारदारको मोहबाट खाँड र शाह उम्किन नसकेको आरोप उनीहरुमाथि लाग्यो। अर्कोतर्फ लुम्बिनी प्रदेशबाटै केन्द्रीय नेताका रुपमा रहेका नेताहरु पुष्पा भुसाल, देवेन्द्रराज कँडेल, मानबहादुर बिश्वकर्मा, पार्वती डिसी चौधरी र कृष्णकिशोर घिमिरेको भूमिका पनि खासै देखिएन। फलस्वरुप लुम्बिनीको कार्यसमिति निर्वाचनमा पौडेलसहितको संयुक्त प्यानलले पदाधिकारीमा एक पदबाहेक सबैमा जित निकाल्दा उक्त प्रदेशमा पनि देउवाको उपस्थिती कमजोर नै रहेको सन्देश गयो। उता, पहिले भन्दा जबरजस्त रुपमा बलियो परिणाम ल्याएको कर्णाली प्रदेशको सभापति पदमा स्वभाविक उम्मेदवारका रुपमा जाजरकोटका राजीवविक्रम शाहको नाम कटाएर कहिल्यै राजनीतिक स्थिरता देखाउन नसकेका ललितजंग शाहीलाई महामन्त्री खड्काले उम्मेदवार बनाए। हुनत, शाहीको नेतृत्वमा रहेको देउवा समूहका सबै उम्मेदवारले कर्णालीमा राम्रै जित निकाले। तर, खड्का र उक्त प्रदेशका मुख्यमन्त्री जीवनबहादुर शाहीले राजीवको उदयले आगामी दिनमा पर्नसक्ने व्यक्तिगत असरलाई पन्छाउन उनको विकल्प खोज्ने काम गरे। जसको कारण कर्णाली प्रदेशमा राजीवको विकल्पमा उम्मेदवारी दिने वा नदिने स्थितिमा रहेको इतर पक्षबाट भूपेन्द्रजंग शाही उम्मेदवार बनेर शाहको तुलनामा कम मतअन्तर कायम गराए। अन्ततः यसले पनि देउवालाई केही घाटा नै भयो। उता, देउवाकै गृहप्रदेश सुदूरपश्चिममा पनि उनैका प्रिय पात्रद्वय एनपी साउद र रमेश लेखकबीचको आपसी द्वन्द्ध र अस्वस्थ प्रतिस्पर्धाले देउवा समूहमा दरार उत्पन्न गरायो भने, अस्थित्व कायम गर्न धौधौको अवस्थामा रहेको इतर पक्षले अनपेक्षित संख्यामा प्रतिनिधि हात पार्न सफल भयो। समग्रमा कर्णाली र सुदूरपश्चिमको नेतृत्व देउवा समूहले कब्जा गरेको भएपनि यी स्थानमा देउवाको संख्यामा संख्यात्मकबाहेक गुणात्मक अन्तर कायम गराउन सकेन। प्रदेश अधिवेशनमा सबैभन्दा कठिन चुनौतीको रुपमा रहेको वागमती प्रदेशमा भने, देउवाका प्रतिनिधिका रुपमा हेटौँडा खटिएका सहमहामन्त्री प्रकाशशरण महत मात्रै एक यस्ता मुख्खिया बने जसले देउवाको हात बलियो बनाउने सवालमा कुनै कसरत बाँकी राखेनन्। हुनत, विपक्षी समूहदेखि उनकै समूहका नेता कार्यकर्ताबीच समेत लोकप्रिय बन्न नसकेका महतले विपक्षी मोर्चाका नेताद्वय प्रकाशमान सिंह, गगनकुमार थापा, अर्जुननरसिंह केसी र रामशरण महत जस्ता हस्तीहरुको दबदबा रहेको प्रदेशको सभापतिमा इन्द्रबहादुर बानियाँलाई दुई चरणको निर्वाचनबाटै सानदार र अनपेक्षित जित दिलाउन सफल भए। यसले देउवाको पक्षमा रहेका मतदाता र समर्थकलाई नविनतम उर्जा दिएको छ भने विपक्षी मोर्चामा थप द्वद्ध र विभाजनको स्थिति पैदा गर्यो। प्रदेशको एकतिहाई प्रतिनिधि संख्या रहेको काठमाडौं जिल्ला, जहाँ प्रकाशमान सिंह र गगन थापाको एकलौटी र निर्णायक मत रहेको भनिएको स्थानबाट महतसहितका नेताहरुको टिमले बानियाँको पक्षमा पार्न सके। उनको यो मिशनमा महतलाई केन्द्रीय सदस्यहरु महालक्ष्मी (डिना) उपाध्याय, बहादुरसिंह लामा, अम्बिका बस्नेत लगायतले पनि साथ दिए। उता, प्रदेश १ मा देउवा र कृष्णप्रसाद सिटौला समूहको साझा उम्मेदवारले विपक्षी गठबन्धनलाई नाटकीय ढंगले पराजित गरेर देउवालाई थप उत्साहित बनाएको छ। तर, सो निर्वाचनमा देउवाकै पार्टी प्रवक्ता विश्वप्रकाश शर्माले भने साथ नदिएको आरोप लाग्न थालेको छ।