श्रीमतीको हत्या गरी सवुद प्रमाण नष्ट गर्न जलाएर खरानी बनाएको आरोपमा अदालतले जेल सजाय तोकेपछि जेलमा रहेका सशस्त्र प्रहरी बलका पूर्व डिआईजी रञ्जन कोइराला अदालतकै आदेशमा थुनामुक्त भएका छन्।
सर्वोच्च अदालतले पूर्वडिआइजी कोइरालालाई थुनामुक्त गर्न पूर्जी पठाएपछि कारागार प्रशासनले बिहिबार कोइरालालाई जेलमुक्त गरेको हो। श्रीमती गीता ढकालको हत्या गरेपछि उनी २०६८ साल माघमा पक्राउ परेका थिए।
https://twitter.com/i/status/1286200290186637314
२०६८ साल पुस २८ गते श्रीमती ढकालको हत्या गरी आफ्नै गाडीमा शव राखेर मकवानपुरको टिष्टुङ गाविस वडा नम्बर ८ स्थित मेत्राङ भन्ने ठाउँमा लगेर जलाएका कोइरालाको मुद्दामा सर्वोच्च अदालतले न्यायिक इतिहासमै नमूना कायम गर्दै जेल सजाय घटाउने फैसलाको आधारमा बिहिबार उनी रिहा भए। डिल्लीबजार कारागारबाट रिहा हुने क्रममा कोइरालाको शारिरीक हाउभाउ देख्दा लाग्दथ्यो उनी नैतिक पतन देखिने फौजदारी जेल सजाय भन्दा पनि कुनै राजनीतिक आस्थाका बन्दी पो हुन् कि जस्तोगरी हात हल्लाउँदै जेलबाट बाहिरिए।
श्रीमती ढकालको हत्या प्रकरणमा प्रहरी हिरासतमा परेका कोइरालाले कसुर स्वीकार गरेपछि उनीमाथि जिल्ला अदालतले सर्वस्वसहित जन्मकैैदकोे फैसला गरेको थियो। जसलाई पुनरावेदन अदालतले समेत सदर गरेको थियो।
तर, सर्वोच्च अदालतका प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्रशम्शेर जबरा र न्यायाधशीध तेजबहादुर केसीको संयुक्त इजलासले असार १५ गते जिल्ला र पुनरावेदन अदालतले तोेकेको जेल सजायको अवधि घटाएर ८ वर्ष ६ महिनामा सिमित गरिदिएपछि उनी आज थुनामुक्त भएका हुन्।
फौजदारी कानूनी संहितामा बर्बर यातना दिएर हत्यापछि शब समेत ७० प्रतिशत जलाएर खरानी बनाएको आरोपका आधारमा नैतिक पतन देखिने फौजदारी अभियोग लागेका कोइरालाको मुद्दामा सर्वोच्च अदालतले सजाय घटाउन अघि सारेको तर्कले नेपाली समाजमा नयाँ तरंग नै ल्याइदिएको मात्र होइन, न्यायिक निरुपणमा आशंका समेत जन्माएको छ।
सर्वोच्चको आदेशपछि पूर्व डीआइजी कोइरालाले साढे ११ वर्ष कैद छुट पाएका छन्।
सर्वोच्च अदालतको २०७७ असार १५ गते बसेको संयुक्त इजलाशले रञ्जनको सजाय कटौती गर्दा फैसला खण्डको ८२ नम्बर बुँदामा यस्तो लेखिएको छ ।
‘पुनरावेदक प्रतिवादी रञ्जनप्रसाद कोइरालालाई जन्मकैदको सजाय गर्दा चर्को पर्न जाने हो कि भन्ने सम्बन्धमा विचार गर्दा मृतक गीता ढकाल ९कोइराला० र पुनरावेदक प्रतिवादी रञ्जनप्रसाद कोइरालाबीच २०५० सालमा विवाह भै निजहरुबाट १४ वर्षका आयूष कोइराला र ११ वर्षका आर्यन कोइराला गरी दुई छोराहरुको जायजन्म भएपश्चात् निज छोराहरुको आमा गीता ढकाल ९कोइराला० को मिति २०६८ पुष २७ मा पुनरावेदक प्रतिवादीको कर्तव्यबाट मृत्यु भएको देखियो। मिसिल संलग्न प्रमाण कागजहरुबाट मृतक र पुनरावेदक प्रतिवादीबाट दुई छोराहरुको जायजन्म भएपछि निजहरु बीचको दाम्पत्य जीवन सुमधुर हुन नसकी दुबै जना एक अर्काबाट लामो समयदेखि अलग अलग घरमा बस्दै आएको अवस्थामा मिति २०६८।९।२७ गतेका दिन मृतक बस्ने घरमा प्रतिवादी रञ्जनप्रसाद कोइराला जाँदा मृतक श्रीमती गीता ढकालले व्यापारको लागि पैसा मागेको कारणबाट उठेको विवादमा दुवै जना बीच झै–झगडा वादविवाद हुँदा सो अवस्थामा रीस उठी आवेगमा आई पुनरावेदक प्रतिवादी रञ्जनप्रसाद कोइरालाले गीता ढकाल कोइरालालाई धकेल्दा टाउको भित्तामा ठोकिई मृत्यु भएको, वारदात हुँदाको पृष्ठभूमिसहितको अवस्था र परिस्थितिलाई हेर्दा वारदात मृतककै कारण र जरियाबाट प्रतिवादी आवेशमा आइ उठेको रीसबाट भएको भन्नेसम्मको अवस्था देखिनुको साथै निजको मृत्युपश्चात नाबालक छोराहरुको हेरचाह, संरक्षण शिक्षा, दीक्षा लगायतका कार्यहरु अभिभावकविहीनताको कारणले अनिश्चय र अन्योलता हुन गई उनीहरुको हितमा समेत दुरगामी प्रभाव पर्न जाने कारणले उपरोक्त सजाय गर्दा चर्को पर्न जाने जस्तो चित्तमा लागेको हुँदा पुनरावेदक प्रतिवादीलाई साविक मुलुकी ऐन, अ।बं। १८८ नं। तथा हाल प्रचलित फौजदारी कसूर ९सजाय निर्धारण तथा कार्यान्वयन० ऐन, २०७४ को दफा १७ ९क० बमोजिम ८ वर्ष ६ महिना कैद सजाय गर्दा पनि सजायको मकसद पूरा हुने देखिएकोले पुनरावेदक प्रतिवादी रञ्जनप्रसाद कोइरालालाई ८ वर्ष ६ महिना कैद हुने ठहर्छ। अरुमा तपसिल बमोजिम गर्नु।’
सर्वोच्चको फैसलामा गीताको हत्या योजनाबद्ध नभई भवितव्य वा आवेगप्रेरित रहेको भन्ने ठहरमा पुगेको देखिन्छ।
कोइरालाले श्रीमतीलाई तत्काल आवेशमा आई हत्या गरेको देखिएकाले र गीताको मृत्युपछि दुई छोराको हेरचाह, संरक्षण र शिक्षादीक्षामा दूरगामी प्रभाव पर्न जाने हुँदा सजाय घटाइएको सर्वोच्चको दाबी छ।
जिल्ला अदालत काठमाडौँले २०७१ वैशाख ७ गते ‘रञ्जन कोइरालाले नै श्रीमती गीता ढकालको हत्या गरेको’ ठहर गर्दै उनलाई जन्मकैद ९२० वर्ष० र उनको नाममा रहेको र भागमा पर्ने सम्पत्ति पनि जफत हुने फैसला सुनाएको थियो। तर, जिल्ला अदालत काठमाडौँको फैसलामा रञ्जन सन्तुष्ट भएनन् र उनले तत्कालीन पुनरावेदन अदालत पाटनमा मुद्दाको पुनरावेदन गरे। पुनरावेदन अदालत पाटनले पनि २०७२ मंसिर २३ गते काठमाडौं जिल्ला अदालतकै फैसला सदर गरिदियो।
सर्वोच्च अदालतले जन्मकैद बढी हुने भन्दै साढे ८ वर्ष मात्रै कैद गर्दा पनि ुसजायको मकसद पूरा हुने भन्दै कैद घटाउने निर्णय गरे अनुसार उनी ८ वर्ष ६ महीना कैदमा बसेर आज रिहा भएका हुन्।
के थियो घटना
तत्कालीन समयमा सशस्त्र प्रहरी बलको डिआइजी रञ्जनप्रसाद कोइरालाले ‘आफ्नै श्रीमती गीता ढकालको हत्या गरी प्रमाणसमेत नष्ट गर्ने कोशिश गरेको’ आरोप लागेको थियो।
नेपाल सरकारको उच्चपदस्थ अधिकारी कोइरालालाई सरकारले नेशन डिफेन्स कोर्स अध्ययनका लागि २०६८ साल भदौ महिनामा चीनमा पठाएको थियो। तर, उनी चीनमै रहेको समयमा नेपाल सरकार र आफ्नो संगठन (सशस्त्र प्रहरी)लाई समेत कुनै जानकारी नदिइ २०६८ पुसको २१ गते नेपाल आउँछन्।
नेपाल आएको पहिलो दिन कोइराला प्रेमिका तारा रेग्मीको फ्ल्याटमा गएर बस्छन्। ३ दिन रञ्जन र तारासँगै हुन्छन्। पुस २६ गते रञ्जनकी प्रेमिका तारा मलेसिया जान्छिन्। यता, पुस २७ गते रञ्जन श्रीमती गीता ढकाल बस्ने गरेको बुढानिलकण्ठमा रहेको घरमा पुग्छन्।
२०५० सालमा रञ्जन र गीताको मागी विवाह भएको थियो। विवाहपश्चात गीता र रञ्जनको दुई सन्तान पनि जन्मिएका थिए। तर, पछि रञ्जन र गीताको सम्बन्धमा खटपट आएको थियो। खटपटपछि रञ्जन जेठा छोरा आयुषलाई लिएर नागार्जुन नगरपालिकामा रहेको घरमा बस्थे भने गीता बुढानिलकण्ठस्थित आफ्नै नाममा रहेको घरमा कान्छो छोरा आर्यनसँग बस्ने गरेकी थिइन्।
रञ्जन चीनबाट फर्केपछि कान्छो छोरासँग कुराकानी भएपछि रञ्जनले २०६८ साल पुषको २७ गते कान्छो छोरा आर्यनलाई लिनका लागि बुढानिलकण्ठस्थित गीता बस्ने गरेको घरमा जान्छन्।
गीता बस्ने गरेको घरमा रञ्जन आफ्ना ड्राइभर र जेठो छोरा आयुषसँगै गएको देखिन्छ। त्यसपछि आफूले चीनबाट ल्याइदिएको कपडा कान्छो छोरा आर्यनलाई दिइ केही समय बसी कान्छो छोरालाई लिएर फर्किएको देखिन्छ। त्यसपछि दुबै छोराहरुलाई टेनिस खेल्नका लागि हल्चोकमा छाडेर रञ्जन बाहिर निस्किन्छन्।
रञ्जनको बयानलाई आधार मान्ने हो भने त्यही दिन दिउँसो गीताले रञ्जनलाई फोन गरी केही काम छ भनी बोलाइपछि गीता बस्ने गरेको घरमा गएको देखिन्छ्। त्यहाँ गीताले ‘व्यापारका लागि भन्दै ५ लाख रकम मागेको र आफूले छैन भन्दा हात हालाहालको अवस्था आएको’ रञ्जनको दाबी छ। त्यही हात हालाहालाको अवस्थामा आफूले धकेल्दा गीताको टाउको भित्तामा ठोक्किएको थियो। त्यसपछि ‘उनी बेहोस भएको र करिब १० मिनेटसम्म पनि नउठेपछि हेर्दा गीताको मृत्यु भएको’ रञ्जनले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष ९सरकारी वकिल० समक्ष गरेको बयानमा उल्लेख छ।
‘गीताको मृत्यु भएपछि आफू आत्तिएको र गीताको शवलाई नष्ट गराउने र प्रमाण नष्ट गराउने क्रममा मकवानपुरको टिष्टुङमा लागि शव नष्ट गर्ने प्रयास गरेको’ उनले बताएका छन् । सरकारी वकिलसमक्ष रञ्जनले गरेको बयानमा ‘गीताको योजनावद्ध हत्या नभई भवितव्य मृत्यु वा आवेशप्रेरित मृत्यु भएको’ बयान दिएका थिए।
गीताको हत्या ‘योजनाबद्ध’
रञ्जनले गीताको हत्या योजनावद्ध हत्या नभएर भवितव्य मृत्यु भएको भन्दै अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष बयान गरेको भएपनि गीताको हत्यामा रञ्जनको संलग्नता हेर्ने हो भने उक्त हत्या भवितव्य वा आवेशप्रेरित नभएर ‘योजनावद्ध हत्या (प्लान्ड मर्डर)’ नै भएको तथ्य प्रमाणहरु केलाउँदा देखिन आउँछ।
किनभने रञ्जनले पुष २७ गते बिहानै डिजेल र पेट्रोल किन्नका लागि दुईवटा ग्यालिन खरिद गरेका छन् । उक्त ग्यालिनमा रञ्जनका बडिगार्ड तथा ड्राइभरले पेट्रोल र डिजल खरिद गरेका थिए।
त्यसैगरी पुष २७ गते कान्छो छोरालाई गीता बस्ने घरबाट आफू बस्ने घरमा ल्याउनु पर्ने कारणले पनि रञ्जनले गीताको हत्याको योजना बनाएका थिए भन्ने बुझिन्छ।
त्यसो त रञ्जनकी प्रेमिका तारा रेग्मीले पनि अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष गरेको बयानमा ‘रञ्जनले आफूसँग भएको कुराकानीका क्रममा गीता ढकालको हत्या गरेको अपराध स्वीकार गरेको’ बताएकी छिन्। त्यति मात्रै होइन, रञ्जनले घटना हुनुभन्दा धेरै पहिले नै गीतासँग सम्बन्धबिच्छेदका लागि जिल्ला अदालत काठमाडौंमा मुद्दा दर्ता गरिसकेका थिए भने उनी तारा रेग्मीसँगै बस्न थालेका थिए।
तर, गीताले सम्बन्धबिच्छेद गर्न नमानी मानाचामलको मुद्दा दायर गरेकी थिइन्। यी विविध कारणहरुबाट पनि रञ्जन गीतालाई आफ्नो बाटोबाट हटाउन चाहन्थे भन्ने शंका गर्ने आधारहरु देखिन्छ। त्यसबाहेक गीताको माइतीले दिएको जग्गामा बनेको गीता बस्ने घर पनि हत्याउन चाहन्थे।
रञ्जनले अधिकारप्राप्त अधिकारीसमक्ष गरेको बयानमा कसुर स्वीकार गरेको भएपनि अदालतमा गरेको बयानमा भने अपराध स्वीकार गरेनन्। यद्यपि जिल्ला अदालत काठमाडौँले प्राप्त प्रमाणका आधारमा कोइरालाले अपराध गरेको भन्दै सर्वस्वसहित जन्मकैदको फैसला सुनायो। जिल्लाको फैसलाविरुद्ध पुनरावेदन गरेका रञ्जनलाई पुनरावेदन अदालत पाटनले पनि जिल्ला अदालतकै फैसला सदर गर्दै सजाय सुनायो।
तर, त्यसविरुद्ध रञ्जन सर्वोच्च अदालत पुगे। अदालतमा लामो समयदेखि पेशीमा चढ्दै आएको रञ्जनको मुद्दामा अन्ततः प्रधानन्यायाधीश चोलेन्द्र शमशेर राणा र तेज बहादुर केसीको संयुक्त इजलाशबाट रञ्जनलाई ‘सजाय कटौतीको राहत’ मिल्यो।
सजाय चर्को पर्न गएको जस्तो लागेमा न्यायाधीशले सजायमा कमी गर्न सक्ने कानूनी प्रावधान रहेको छ। फौजदारी कसूर (सजाय निर्धारण तथा कार्यन्वयन) ऐन, २०७४ को दफा १७ क मा कम सजाय तोक्ने र राय पेश गर्नेबारे उल्लेख गरिएको छ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, साउन ७, २०७७
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
साताको लोकप्रीय